พยาธิตัวกลม (Nematodes หรือ Roundworms)

พยาธิตัวกลม (Nematodes หรือ Roundworms)

หนอนพยาธิตัวกลม (roundworms) เป็นกลุ่มสัตว์หลายเซลล์ (metazoa) ที่ถูกจัดอยู่ใน phylum Nemathelminthes, Class Nematoda บางชนิดดำรงชีวิตอยู่เป็นอิสระ (free-living forms) ตามพื้นดิน แหล่งน้ำจืด และน้ำทะเล บางชนิดเป็นปรสิตของพืชอาศัยอยู่ตามส่วนต่างๆ เช่น รก ลำต้น เมล็ดพืช เป็นต้น และบางชนิดเป็นปรสิตของสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง และสัตว์มีกระดูกสันหลังรวมทั้งคนด้วย

หนอนพยาธิตัวกลมมีลักษณะทั่วไปดังนี้

1. ลำตัวมีลักษณะกลมยาว ส่วนใหญ่ปลายด้านหัวและหางมักเรียวแหลม ทำให้ดูมีรูปร่างคล้ายกระสวย (fusiform shape) บางชนิดอาจเรียวแหลมเพียงด้านเดียว ลำตัวไม่แบ่งเป็นปล้อง ไม่มีระยางค์ยื่นออกจากลำตัว

2. มีขนาดและความยาวแตกต่างกันไปในแต่ละชนิด ตั้งแต่เล็กมากจนมองด้วยตาเปล่าไม่เห็น ได้แก่ Trichinella spiralis และ Strongyloides stercoralis เป็นต้น จนกระทั่งยาวได้มากกว่า 1 เมตร ได้แก่ Dracunculus medinensis

3. ผิวนอกสุดที่ปกคลุมลำตัวคือ cuticle

4. มีช่องว่างในลำตัว (body cavity) ซึ่งมีระบบทางเดินอาหารและระบบสืบพันธุ์บรรจุอยู่

5. มีระบบทางเดินอาหารที่สมบูรณ์
6. ระบบสืบพันธุ์พัฒนาสมบูรณ์เต็มที่ แยกเพศผู้และเพศเมียคนละตัว ซึ่งส่วนใหญ่ตัวเมียจะมีหางตรงและขนาดใหญ่กว่าตัวผู้ ซึ่งมักมีหางงอ

7. ระบบขับถ่าย และระบบประสาทยังเจริญไม่สมบูรณ์ (rudimentary)

8. ไม่มีระบบไหลเวียนของโลหิต (circulatory system)